GÜRCÜLÜK
GÜRCÜLÜK
“İyi durumda olmasak da bizi iyi bilsinler” Bakış açısını özetleyen sözmüş. (Bende bilmiyordum) Bu Gürcülük sözünün manası televizyon programda yarışmacıya soruldu. Bu sözün ne manaya geldiğini televizyonda yarışmacı bilemedi. ATİLA SÖZEN bu söze şöyle yorum yaptı. “Bu gürcülük varya, bu gürcülük. Öyle kolay kolay olunmuyor. Gürcü doğdun doğdun sonradan olunmuyor.” Ercan Gündüz ise daha kolay daha basit bir yorum yaptı. “Gürcü havadan, laz paradan hoşlanır” Bana göre Ercan’ınki daha kesin ve daha özgün.
Lütfen yazının başlığına bakıp etnik milliyetçilik demeyin. Yazıyı bu KORONA gününde bir ironi yani espiri veya şaka olarak okuyun. Ama her şakada bir hakikat payı var. Bu orijinal Gürcüler ( yani Gürcistan’da yaşayan Gürcüler) aşağıda yazacağım şeyleri tarihten günümüze aralıksız yaşatıyorlar. Yani bir Gürcü iyi olmasa bile karşımdaki beni iyi bilsin diye elinden geleni yapar.
Mesela biz 1990 yılında Gürcistan’a gittiğimiz zaman Gürcistan Türkiye’nin gelişmişlik açısından çok gerisindeydi. Oradaki Gürcü akrabalarımı ve arkadaşlarımızla konuşurken bizi Gürcistan’ın Türkiye’den daha güzel olduğunu empoze etmeye çalıştılar. Türkiye ile arasında yalnız Çoruh nehri olan coğrafyada kendi ülkelerinin Türkiye’den daha güzel olduğunu söyle anlatmaya çalıştılar.
Tanrı tüm kavimleri yarattıktan sonra dünyada onlara birer vatan vermiş. Ama bu tanrının bu taksimatından haberi olmayan gürcüler kuytu bir köşede eğlenirken geç kalmışlar. Bunun üzerine tanrı onlara “Size bu dünyada kendim için ayırdığım yeri veriyorum” demiş. Yaa arkadaş bir tarafta Hopa bir taraf gürcistandaki GÖNYO birkaç kilometrelik mesafe var ama gürcü, Gürcistan Türkiye’den güzel olmasa da bizim Gürcistan’ımız Türkiye den daha güzel bilsinler moduna girmişler.
Bizim evlere misafir gelince misafir salonuna alınır. Bir çay, bir pasta veya bir kraker yada bir kahve önüne konulur. Ama gürcüler aynı anda evinin salonunda yirmi kişiyi ağırlar. Evlerin odalarının tavanları yüksektir ve çok güzel modifiye edilmiştir. Zeminin güzel olmaması önemli değildir. Çünkü misafir şarap kadehini dikince ilk önce tavanı görür zemine bakmaz bile.
Mesela NAZIM HİKMET Rusya’ya gitmeden önce uzun zaman gürcistanda misafir kaldı. Sonra giderken gürcüler Nazım Hikmet’e “Gürcistan’ı nasıl buldunuz” dedi. “Nazım tavanlarınız çok güzel” diye cevap verdi. Gürcüler bu cevaba çok şaşırınca Nazım her kadehte tavana bakmaktan tavanın güzelliğinden başka birşey göremedim dedi.
Biz Gürcistana gittiğimizde oradaki gürcüler iyi durumda değildi. “ Ama bizi iyi bilsinler modundaydılar” Misafir salonuna yirmi kişi oturduk. Masada kişi başına bir sürahi şarap konmuş, ayrıca votka ilede desteklenmiş. Et, tavuk, balık, akla gelen her şey var. Eminim o evin sahibi o kadar zengin değil. Muhtemelen yan komşular o eve misafir geldiği için yiyecek desteği veriyorlar. bu bir kültürdür. Türkiye’de hiçbir evde böyle bir masa kurulamaz. Yemekler yenilirken biten yemek olunca onun yerine yenisi gelir ama masa boş tabaklar ve boşalan içki şişeleri kaldırılamaz. Yani yeni gelen dolu tabaklar masadaki boş tabakların üzerine konur. Masa tepeleme yemek olur. Buna bizde yok ama bizi iyi bilsinler modudur. buna gürcülük deniyor.
Masanın başında muhakkak bir TAMATA bulunur. Tamatalık önemli bir görevdir. Masanın en itibarlı adamlarından seçilir. Tamata güzel konuşur, iyi içer, güzel şarkı söyler, güzel şiir okur, herkese sırasıyla konuşma izni verir, misafirler hep ev sahibinin cömertliğini konuşur, ev sahibi ise misafirler evini şenlendirdiği için misafirleri metheden konuşma yapar. Methedilen adamın iyi olması veya iyi olmaması önemli değil. Mesela benim şerefime verilen yemekte Tamata ve ev sahibi benim hakkımda öyle bir konuşma yaptı ki beni öyle yücelttiler ki ben kendimi biliyorum bende onların anlattığı kadar adamlık yok. Gayri ihtiyari çaktırmadan arkama baktım acaba arkada başka birimi var diye. Farkındayım Tamata da belki benim onun anlattığı kadar önemli adam olmadığını biliyor. Ama etraftakiler öyle bilsin diye öyle konuşuyor. Bunada gürcülük diyolar.
Ben onların mezardaki ölülerinin durumunun iyi olup olmadığını bilmiyorum ama onlar şu sıralar ölülerinin cennette olduğu ve durumlarının iyi olduğunun mesajını veriyorlar. Mesela masada ölüleri için yani onların ruhunu şad ederken şarap kadehleri elinde ölüye saygı olarak ayağa kalkarlar ve söze şöyle başlarlar. “ UDRO DĞES” yani merhumun zamansız ölümü için diye lafa girer. Arkadaş adam 105 yaşında ölmüş, neresi zamansız ölüm? ama bir Gürcü için her ölüm zamansız ölümdür. İşte gürcü toprağın altındaki ölüsünün bile durumu iyi olmasa da durumu iyidir mesajını vermektedir. Buda bir gürcülüktür..
Batum sahilinde yürüyüş yapan erkekler koca göbeklerini tişörtün altından kaşıyarak yürür. Bunu manası benim yemem içmem iyidir şeklindedir. Hatta yanındaki hanımıda şişmansa onun için çok güzel imaj vermiş olur. Gürcistan da akrabalarım, arkadaşlarım hepsi bana facebook tan resim atarlar ama hepsi diyorum yiyecek ve içecek dolu masanın yanında çekilmiş resmi atarlar. Yada yeni aldıkları Avrupa arabasının yanından resim çekip gönderirler. Ama dikkat ediyorum, ne zaman arabalarına bindiysem deposu boş kırmızı ışık yanıyor. Yani benzin alacak parası yok. Yada çamurluğu çapmışsa 6 ay yaptıramaz. Çünkü çamurluğu yaptıracak ta parası yoktur. Buda bir gürcülük örneği.
Sonuç : İyi durumda olmasak da bizi iyi bilsinler sözü bir kültürdür. Misallerle anlatabildim mi?