FATSA YÖRESİ TARİHİ SEMPOZYOMU
Bu iki gün süren etkinlik Bld. Bşk. Sn İ. ETEM KİBAR himayesinde Tarihçi CEVAT ERBİL Organizasyonu ile yapıldı. TÜRK TARİH KURUMU, ORDU ÜNİVERSİTESİ, FATSA BELEDİYESİ Gözetimindeki Sempozyuma 60 ARKEOLOJİ TARİH ve SANAT TARİHİ Branşlarında Prof., Doç., Dr. ve akademisyen katıldı. Sempozyum Kültür sarayının 3 ayrı salonunda aynı anda yapıldı ve 2 Gün sürdü.
Ben sempozyumun ne demek olduğunu neye yardığını bilmiyordum. Ama Sempozyumu takip edince neye yaradığını öğrenmiş oldum. Sempozyum da Akademisyenler Fatsa’nın Ortaçağ’dan günümüze kadar geçirdiği evrimleri ARŞİV çalışmaları üzerinden özetler halinde anlattılar. Daha sonra bu anlatılanlar daha da detaylandırıldıktan sonra KİTAP haline getirilecekmiş. Sempozyumun sonuç bildirgesinde Akademisyenler Bld. Bşk. İ ETEM KİBAR için KENTLİ BELEDİYE BAŞKANI ifadesini kullandılar. Çünkü bu tür sempozyumlar Büyük Şehirlerde yapılırmış. Kasaba Bld. Bşk. bu tür organizasyonlar için ‘’Bana kaç oy getirecek deyip itibar etmezlermiş.’’
POLEMENYUM
Bu ifade BOLAMAN’nın eski ismi derken, ASIL ANTİK POLEMENYUMUN Boloman Irmağını Fatsa topraklarındaki SİDEME yani Kurtuluş Mahallesindeki Bizim MANASTIR dediğimiz yer olduğu söylendi. Buranında bir Manastır olmadığı aslında bir MEKROPOL olduğu ve dünyada sadece 40 Mekrepolün olduğu da söylenip buranın önemine işaret edildi. Mekropol’lerin bina kurulum tarzları anlatıldı. Ama uzun sürdüğü için ben Kurtuluş Mahallesindeki MEKROPOL’ÜN AZİZ KONSTANTİNİN annesi HERA için yaptırdığı söylenirken 1.YY yapıldığı da ilave edildi. Bunu oradaki taşlar üzerine yapılmış ATLI SÜVARİ RÖLYEFİNE bakıp 1 YY ait olduğu tahmin edilmiş. Ben oradaki KAZIDA 1. YY kalma bir LAHİTTEN bir iskeletinin çıktığını ve o YY ait Sikkelerinde bulunduğunu gördüm. O sikkelerin 1 YY dan kalma paralar olduğunu Cevat Hocadan duymuştum.
Tabii bu bilgiler meraklısını ilgilendiriyor. Son günlerde çay ocaklarında oturup, Dolar ve Akaryakıttaki fahiş artışları konuşanları ilgilendirir mi bilmem.??? Tabi Polemenyum Kurtuluş mahallesindeyse FATSA Neredeydi ?.Akademisyenlerin anlatımına göre Fatsa bizim TABYABAŞI dediğimiz yeden başlarken, ÇINGIRT,SARAYTEPE deki ARAP KALESİ, GÖLLER KALESİ, AKKAYA KALESİ, KUŞKAYASI, Hatta KORGANDA bulunun KRALİÇE mezarından Korgan ve Kumru’nun da Fatsa topraklarına dahil olduğu Tarihçiler tarafından söylendi. Tabi bu sınırlar bugünkü MÜLKİ SINIRLAR gibi kabul edilemez. Dendi.
FATSA’YA OSMANLI ZAMANINDA
GELEN MUHACİRLER
1860 Yılı itibarı ile önce ÇERESLER gelmiş Fatsa’da 7 Köye yerleştirilmiş. Ama çok zulüme maruz kaldıkları için Başka yerler göç etmişler. Aslında Çerkeslere DAĞLILAR denirmiş. Kendilerine ait toprakları olan devlet haline gelmiş bir ulus değillermiş. Bunaldıkları zaman kendilerine yapılan zulme onlarda karşılık vermişler. Ama sonra yurdun başka yönlerine dağılmışlar. Kalanlar dillerini muhafaza edememişler ama kültürlerini azda olsa koruyabilmişler.
1882 Yılında gelen GÜRCÜLER ise kafalarında büyük PAPAK olan palabıyıklı sakallı uzun boylu iriyarı yüksek sesle gürültülü konuşmalarıyla etrafa korku salan insanlar olduğu için pek sevilmezlermiş. Devlet onları 28 köye yerleştirmiş. Çalışkanlıkları ile bulundukları yerlerden günümüze kadar kalmışlar. Dillerini ve kültürlerini günümüze kadar taşımışlar.
TARİHTE FATSANIN EKONOMİSİNE
BAKARSA
Fatsanın o günkü sınırları içinde 20 MADEN alanı varmış. Ve buralardan maden çıkarma ruhsatı AZINLIKLARA aitmiş.(Günümüze kadar bu iş değişmemiş bugünde maden çıkarma ruhsatı azınlıkların elinde) Birde Fatsanın ülke çapında TEL SANAYİSİ varmış ben Tel Sanayisi diyince MADENİ tel sandım bu madeni tel değil burada yetişririlen KENDİR-KENEVİR Bitkisinden yapılan HALATLARMIŞ. Bu halatlar o yıllardaki Teknelerin Yelkenlerinde kullanılırmış. Dünyadaki yelken halatlarının kalitesi Fatsa halatıyla mukayese edilip değerlendirilirmiş.
1950‘nin Fatsa’sında 36 çeşit ihraç kayıtlı ürün yetiştirilirken 7000 Ton ile PATATES başı çekerken 2000 ton Fındık ve Kendir bitkisi yetiştirilip satılırmış.
FATSADAKİ TERSANE
Osmanlı ordusu NAVARİN SAVAŞINDA tüm donanmasını kaybedince. İstanbul’daki TERSANEYİ –AMİRE, yeniden gemi inşasını yetiştiremediği için Fatsa’ya Tersane kurmuş. (Deniz kenarında olup yakınlarında ormanlar olan başka Karadeniz ilçelerinde de kurulmuş)Fatsa Tersanesi’nin yeri bugünkü KAYIK ÇEKEĞİ ile İSKELE arasındaymış. Bu tersaneyi korumak için TABYABAŞINDA içinde 6 TOP ve 24 askeri olan bir üs varmış.
Bu gemilerin çizimi İstanbul’da TERSANEYİ AMİRE deki Mimarlar tarafından yapılırken, aynı yerden gönderilen görevliler ilgili köy muhtarlarıyla Fatsa’nın ormanlarından gemi inşasında kullanılacak ağaçları tespit edip Fatsa tersanesine naklettirirlermiş.
Bu gemilerin her parçasını bir ismi varmış. Bu parçaları Tersanede çalışan Baltacılar, Demirciler, Hızarcılar, Marangozlar tarafından hazırlanırmış. Geminin inşası bitince, topların yerleştirilmesi için İstanbul’a gönderilirmiş.
Fatsa’da yapılan İlk yapılan savaş gemisinin adı HİLALİ ZAFER 3O metre uzunluğunda sağlı sollu 24 topu olan bir savaş gemisi. İkinci gemi NAMEKİ BAHRİ (Denizin mızrağı manasında) 39 metre uzunluğunda iki katlı GÜVERTEDE 60 TOP ve içinde 300 Personel taşıyan bir KORVET TÜRÜ ince ve hızlı savaş gemisiymiş. Başka savaş gemileri de var. Ama yazımı çok yer kaplayacağı için yazmadım.
Yukarıda yazdıklarım Akademisyenlerin 2 günde anlattıklarının binde biri bile değil. Burada beni üzen 150.000 Nüfuslu Fatsa’da yurdun çeşitli yerlerinden gelen Akademisyenleri dinlemeye Fatsa’nın Esnafından, Eşrafından, Üniversite bitirmiş Avukat, Mimar, Mühendis, Öğretmen, vs. bir kişi bile gelmedi. Ama adaya dokunmayın, Çerkesler tepesine dokunmayın, Deniz doldurulmasın, diye Ahkam kesenler Ortaçağdan günümüze kadar Fatsa4nın geçirdiği evrimleri dinlemeye kimse zahmet edip gelmedi.!!!!
SON SÖZ :Peki kim geldi???Ben hep KABAKDAĞLILAR, A SINIFI GÜRCÜ derim ya bazıları dudak büker. Bakın Ahmet Keskin şahidimdir. Ahmet’le beraber 3.Nolu salonda ekseri tarih anlatılan bölümdeydik. Oradaki 40 dinleyicinin 20 si Kabakdağlılardı. 5 Akademisyenin 2’si Tarih profösörüydü. Konuşmacı akademisyenleri yöneten Tarih Prof.Kabakdağlı HALUN EROĞLU’ydu. Haklımıyım, haksızmıyım!!!.Yorum sizin!!
.jpg)
