Ölümü nasıl satarsınız ?

Facebook'ta Paylaş

  20 yüzyılın ikinci yarısında 60 milyon insanın erken ölümünden sorumlu olduğu düşünülen sigara çağın en büyük vebası ve kitle imha aracıdır. 1950'lerde İngiliz doktorların akciğer kanseri ve sigara arasındaki ilişkiyi   reddedilemez bir şekilde ortaya koyması her biri orta çapta afrika ülkesi üretimine yakın kazançlara sahip global sigara firmalarının faliyetlerini yavaşlatmamıştır. Aksine bu firmalar vahşi ve saldırgan pazarlama yöntemleriyle  sigarayı gençlerle nasıl buluşturabileceklerini, bağımlılık yapıcı içeriklerini nasıl arttırabileceklerini araştırmış ve gerçekleri uzun süre kamu oyundan saklamaya çalışmışlardır.

           Köstebek (insider) ismiyle gerçek bir hayat öyküsünden yola çıkarak 1999 yılında beyaz perdeye aktarılan Al Pacino ve Russel crowwe’un  baş rolü oynadıkları filmde sigara firmalarının insanlığa karşı işlediği suçlar konu ediliyor. Filmde dönemin en önemli sigara firmalarından birinde araştırma bölümü başkanı olarak çalışan kahramanımız  yönetim kurulu üyeleri ile farklı düşüncelere sahip olmasından ötürü işten atılır. Şirketin, insanların sağlığı ile oynayan politikalarını açıktan eleştirir ve  sonrasında birçok zorluklarla karşılaşır, ailesi ve kendisi hakkında ölüm tehditleri alır. 

       Kapitalist düzenin acımasız kuralları  ve medya dünyasının menfaatleri el üste tutan iki yüzlülüğü filmde akıcı bir şekilde anlatılır. Büyük menfaatler karşılığında ruhunu satacak ve gerçekleri saptıracak  insan sayısı hiç az değildir. Sayıları azda olsa her türlü koşulda gerçeklerin yanında dimdik durabilen insanlarda vardır. Savanalarda en çok vahşi sırtlan sürülerinin  sesi duyulur ama kalıcı izleri filler bırakır

      Her türlü bedeli ödemekten çekinmeyen gerçek kahramanların mücadelesi  ve  bağımsız ve cesur  hukuk adamlarının  doğru kararları sonucu dev firmalara can alıcı cezalar kesilir ve  reklam faliyetleri yasaklanır. Bir bakıma Amerikan toplumunun yakasından düşerek kendilerine az gelişmiş ve gelişmekte olan, gücün hukukunun yürürlükte olduğu pazarlar aramaya başlarlar.

     Sigara karşıtı kampanyalar sonucu İngilterede 1950 yıllarında genç erkeklerin %80’I sigara kullanırken 2000 li yılların başında oran %35 lere indi.  Bunun neticesinde akciğer kanseri oranında belirgin düşüşler gözlendi. 70’ lerde dünya sigara tüketiminin %40 gelişmekte olan ülkelerde olurken bu oran şimdi %70 leri aşmıştır. Felaket bulutları Asya ve Afrika üzerinde yoğunlaşıyor.
 
      Birkaç yıl öncesine kadar ülkemiz dünya sigara pazarının en hızlı büyüdüğü 2. Ülke iken kullanım kısıtlamaları ve reklam yasakları ile bir nebzede olsa frene basılmıştır.
      Mahkeme aynı zamanda sigara firmalarının iç yazışmalarının kamu oyuna açıklanmasına hükmederek tüm kirli çamaşırlarını ortaya döker. Bu dökümanlardan neredeyse 5 yaşındaki çocukların bile sigaraya karşı motivasyon ve davranışlarını inceledikleri öğreniyoruz.

     Ve o belgelerden dökülen sözler… Ölümü nasıl satarsınız? Yılda 350 bin kişiyi, günde bin kişiyi öldüren bir zehiri nasıl pazarlarsınız? Geniş açık alanlarla, dağlarla, göllerle, deniz kıyılarıyla, genç sağlıklı insanlarla, atletlerle..

      Sözlerime bu unutulmaz filmden bir replik ile son vermek istiyorum. Özgür basın mı ? Evet basın özgür. Ama sadece sahipleri için.