Büyük Nutuk
İKİNCİ
KONYA
İSYANI
Saygıdeğer efendiler,Anadolu ortasında iç isyanların, Yunan ordusu karşısında bulunan kuvvetlerimiz. Yaptığımız düzenlemeler üzerindeki kötü etkileri. Düşmanlarca umulan sonuçları vermedi. Savunma kuvvetlerimiz üzerinde doğrudan doğruya tesirini göstererek. Cephemizi yıkma hedefine yönelmiş harekatla birlikte . Cepheye yakın bölgelerde. Halkı ayaklandırmak. Düşmanların önemsedikleri bir konu idi. İstanbul bu konuda öteden beri çalışmaktaydı. Zeynelabidin Partisi’nin Konya dolaylarında çıkmasına. Aracı olduğu isyan hareketleri. Nihayet 1920 yılı Ekim ayı başında patlak verdi.
Delibaş adında bir eşkıya Beşyüz kadar asker kaçağını topladı.2/3 Ekim 1920 gecesi Çumra’yı bastı. 3 Ekim sabahı da Konya’ya girdi. İdareyi ele geçirdi. Konya valisi bulunan Haydar Bey, Komutan Avni Bey (Milletvekili Avni Paşadır) Konya’da bulunan az sayıdaki asker ve Jandarma ile. Alaettin tepesinde. Asilere karşı anılmaya değer. Bir kahramanlıkla savunmada bulundular. Fakat asilerin çoğunluğu. Her tarftan saldırmaları karşısında asilere esir düştüler.
Aynı günlerde Beyşehir ve Akşehir ilçelerinde de. Görevli olarak dolaşan askeri heyetlerimiz. Oralardaki asiler tarafından görev yapmakta engellendiler. Ilgın ilçesinin Çekil köyü yakınlarında toplanan üç yüz kadar asi de. Nasihat için giden heyete ateş etti.Konya’nın güneyinde Karaman ilçesinde de Asiler toplanmaya başladı. Sultaniye asilerin eline düştü.
Efendiler, bu ayaklanmalara karşı. Afyonkarahisar ve Kütahya’dan sevk ettiğimiz. Derviş Bey (Kolordu Komutanı Derviş Paşa) komutasındaki kuvvetler. Konya’nın kuzeyindeki Meydan istasyonu yakınlarında asilerle karşılaştı. Ankara’dan da bir süvari alayı. Bir dağ topu ile. O zaman içişleri Bakanı olan Refet Bey komutasında sevk edilen kuvvet. Meydan istasyonundan ilerleyen Derviş Bey kuvvetiyle birleşti. Adana cephesinden de bir kuvvet Karaman’a doğru yola çıkarıldı.
Konya üzerine hareket eden kuvvetler. Asilerle yaptıkları birkaç çatışmadan sonra.6 Ekim 1920’de Konya’yı asilerden kurtardılar. Oradan kaçan asiler. Koçhisar, Akseki, Bozkır ve Manavgat’a doğru gittiler. Diğer bir kısım asilerde. Afyonkarahisar’la Konya arasındaki Kadınhan ve Ilgın’ı işgal ettiler. Bu bölgeye de Batı cephesinden. Yarbay Osman Bey komutasında bir kuvvet gönderildi. Osman Bey müfrezesi de Ilgın, Kadınhan, Çekil. Yalvaç’taki isyanları bastırdı.Güneyden gelen kuvvetimiz Karaman’ı kurtardı.
İsyan bölgesinde asileri yenmeyi başaran kuvvetlerimiz. Bozkır, Seydişehir ve Beyşehir’i de isyancılardan temizledi. Her tarafta, asilerin döküntülerinden bazıları bize katıldılar. Bir kısmı da Antalya ve Mersin yörelerine doğru kaçtılar.
Saygıdeğer efendiler, Yeşilordu teşkilatından söz ederken. Açıklamıştım ki, düşmana karşı. Oluşturulacak kuvvetler konusunda iki zıt görüş ortaya konmuştu. Bizim benimsediğimiz düzenli ordu kurma görüşüne. Karşı çıkılarak milis diyebileceğimiz. Bir çeşit teşkilat kurma görüşüne. Karşı çıkılarak. Teşkilat kurma görüşüne ağırlık verilmek isteniyordu. Reşit Ethem ve Tevfik kardeşler. Kütahya yakınlarında, Kuva-yi Şeyyare adı altında. Elleri altında bulunan kuvvete dayanarak. Bu görüşün başını çekiyorlar. Ateşlibir şekilde çalışıyorlardı.
.jpg)
