Efendiler, memleketin   Kuzeybatı   bölgesinde    asilerle   uğraşırken. Memleketin   ortasında   Yenihan,Yozgat   ve   Boğazlıyan   dolaylarında   da   isyan   başlıyor. Bu   isyan   hareketleri   de    hatırlanmaya   değer.14  Mayıs   1920   tarihinde    Postacı    Nazım   ve   Çerkez   Kara   Mustafa    adında   birtakım   adamlar. Otuz   kırk   kişi   ile   Yenihan’a   bağlı   Kaman   köyünde     isyan  ettiler. Bu   hareket   gittikçe   artan   bir   şiddetle   genişledi.Asiler,27/28   Mayıs   1920   gecesi  Çamlıbel’de    bulunan   bir   müfrezemizi   basarak   esir  ettiler.28   Mayıs    1920’de   diğer   bir   kısım   asilerde      Tokat    yakınında    yürüyüş   halinde   bulunan   bir   taburumuza   hücum   ederek   dağıttılar. Bir   kısmını   da   esir   ettiler.Cüretlerini  artıran   asiler,6/7   Haziran   1920  gecesi     Zile’yi   işgal   ettiler. Oralardaki    askerlerimiz   Zile   kalesine    çekilerek   kendilerini   savundular. Askerin   erzak   ve   cephanesi  tükendikten   üç   gün   sonra   asilere   teslim   oldular.Asiler   23/24   Haziran    1920   tarihinde   de   Boğazlıyan’a   baskın   yaptılar. Orada   bulunan   bir   müfrezemizi   dağıttılar.Amasya’da   bulunan   Cemil   Cahit   Bey’in   komutasındaki 5.Kafkas   Tümeni, asiler   aleyhine    harekete   geçirildi.Antep   bölgesinde   bulunan    Kılıç  Ali   Bey   de,  bir   milli   müfreze   ile   bu   bölgeye  gönderildi. 1920   yılı   Temmuzunun   ortalarına   kadar.Bu   asilerin   takibi   ve   tepelenmeleriyle   uğraşıldı.Yenihan   isyanı, Orta  Anadolu’nun   diğer   bölgelerindeki    fesatçıları  da harekete   geçirdi.Çapanoğullarından   Celal   Edip,Salih  ve   Halit   Bey’ler; Aynacıoğulları   ve   Deli   Ömer    çeteleri   gibi.Birtakım   eşkiyayı   başlarına   toplayarak   13   Haziran’da   Yozgat   civarında   Köhne   bucak  merkezini,  14   Haziran’da   da   Yozgatı   işgal   ederek   büyük   bir   bölgeye   hakim  oldular.Merkezi   Sivas’ta   olan   3.Kolordu   kuvvetleri.O   bölgede   bıraktığımız   milli   kuvvetler   yeterli   değildi. Eskişehir’deki  Ethem   Bey   müfrezesi   ile   Bolu   dolaylarındaki   İbrahim   Bey    müfrezesi   de  Yozgat   bölgesine   gönderildiler.

Yozgat      ve   dolaylarında   asiler   yok   edildikten   sonra. Ortaya   gönderilen   müfrezelere   öteki   bölgelerde    görev  verildi. Fakat   bu   yörelerde   genellikle    güvenlik   kurulamadı.

7   Eylül   1920’de   Küçük   Ağa, Deli   Hacı,   Aynacıoğulları   denilen   birtakım   serseriler   Zile   yakınlarında,   Kara   Nazım,  Çapur   Yusuf   adında   birtakım   adamlar. Erbaa   yakınlarında   yeniden   faaliyete   geçtiler.Bunlardan   Aynacıoğulları   üç  yüz   kadar   toplayabilmişlerdi.Bu   durum   karşısında, ikinci   Kuvve-i    Seyyare   adını   alan   İbrahim  Bey müfrezesi. Tekrar,   bulunduğu   Eskişehir   bölgesinden   Yozgat’a   giderek.Oradaki   milli   müfrezeler.Jandarma   kuvvetleriyle       birlikte,Maden, Alaca, Karamağara, Mecidözü   bölgelerinde   çeşitli   gruplar   halinde, karışıklık   çıkaran   ve   eşkiyalık   eden   asileri.Takip   ederek   ortadan   kaldırdı. İbrahim   Bey,asilerin   ortadan   kaldırılmasını    ancak   üç   aydan   fazla   bir   zamanda   başarabildi.

  GÜNEY   SINIRLARIMIZDA   MEYDANA  

 GELEN   OLAYLAR

Efendiler,bu   tarihlerde   Güney   bölgelerimizde   de   bizi   ciddi   bir   şekilde   uğraştıran   önemli   isyanlar   çıktı:Milli  aşiretinin    beyleri   olan    Mahmut,İsmail, Halil   Bahur,Abdurrahman   Beyler.Güneyde   düşmanlarla   gizlice   ilişki   ve   bağlantı  kurduktan   sonra. Siirt’ten   Dersim   dolaylarına   kadar   uzanan   bütün   aşiretlerin    beyleri   sıfatını   takınarak   o   bölgenin    boş   olması   için   baskı   altına   almaya   kalkıştılar.Fransızlar,1920   yılı   Haziran  ayı   başlarında.Urfayı   ikinci   kez   zaptetmek   için   hareket   ettikleri    zaman.Milli   aşireti   de   Siverek’e   doğru   ilerledi.Buna   karşı,   o   bölgede bulunan   5. Tümenimiz   görevlendirildi.Bu   tümen   o   bölgedeki   milli   kuvvetlerimizle   de   desteklendi.19   Haziran   1920   tarihinde,birliklerimizin   takibi   altında.Güneydoğu    yönünde   düşman   bölgesine      hazırlandıktan   sonra, 24   Ağustos   1920’de   üç   bin  atlıyla    Develi   ve  bin   kadar   da    piyadeden    ibaret   bir   kuvvetle   yeniden   bizim   topraklarımıza   geçti. Viran    şehir   yakınlarına   geldi.Asiler   aman   dilemek   amacıyla   geldiklerini   söyleyerek. O   bölgedeki   komutanlarımızı   aldatıp.Tedbir   almakta  ihmale   düşürdüler. Bu   sırada, o   yakınlarda   dağınık   halde   bulunan   müfrezelerimize   saldırarak  onları     yendiler.26   Ağustos   1920’de   Viranşehir’i   işgal   ettiler.Haberleşmelerimize   ve  bağlantımıza   engel   olmak   için   de, o   bölgedeki   bütün   telgraf  hatlarını   kestiler. Ancak,on   beş   gün   sonra, 5.Tümen’in  Siverek,Urfa, Resulayin   ve   Diyarbakır’da bulunan   birliklerinden    gönderilen   kuvvetlerle. Bize   bağlı   aşiret   kuvvetleriasileri   yenebilmişlerdir.  Takip   edilen   Milli   aşiretinin   isyanını   bastırmaya   çalışırken. Afyon Karahisar  bölgesinde   Çapur   Musa   adında   bir   adam   da  Başına   topladığı   kuvvetle   askerleri  ordudan   kaçmak   için   ayartıyor   ve  millete   askere   gitmemeyi  telkin   ediyordu. Çapur    Musa, 21   Haziran   1920   tarihinde   Çivril’i   bastı.  Daha   sonra   gönderilen   kuvvetler   karşısında   kaçtı.Yunan   ordusuna   katıldı.

                                          KONYA   İSYANI

Efendiler, Çapur   Musa    olayından   önce    bir   ayaklanma   olayı   da  Konya’da   oldu.5 Mayıs   1920   tarihinde,Konya’da   bir fesat   derneği   keşfedildi.Bu   dernek   üyelerinin   ileri   gelenleri  tutuklanmaya   başladı. Bir   gün   sonra,  tutuklanmakta  olan   bu   ileri   gelenler. Halkı   da  kışkırtarak    Konya   içinde   silahlı  bir   toplantı   yapmaya   giriştiler. Bir   kısım  halk  da   silahlı   olarak   dışarıdan   gelerek   hep   birlikte    isyan   ettiler.Konya’da   bulunan   komutan. Elindeki   kuvvetlerle   cesurca   hareket   ederek.Asileri  dağıtmayı   ve   önayak   olanları  tutuklayıp  takip   etmeyi  başardı.

                                                    -Devam   edecek-