Büyük Nutuk R11; Mustafa Kemal Atatürk
HÜKÜMETİN KURULMASI
Efendiler,meclise teklif ettiğim önemli bir hususta hükümetin kurulması konusuydu. Bu meselenin ve bununla ilgili bir teklifte bulunmanın. O devir için ne nazik bir konu olduğunu takdir buyurursunuz.
Gerçek olan, Osmanlı saltanatının ve hilafetin yıkılmış.Ortadan kalkmış olduğunu düşünerek.Yeni temellere dayanan. Yeni bir devlet kurmaktan ibaretti. Fakat durumu olduğu gibi dile getirmek amacın büsbütün kaybedilmesine neden olabilirdi. Çünkü, halkın düşünce ve eğilimleri. Daha padişah ve halifenin mazur durumda bulunduğu yolundaydı. Hatta mecliste, ilk anda. Hilafet ve saltanat makamıyla temas kurmak. İstanbul Hükümetiyle uzlaşma arama akımı baş göstermişti.
İstanbul’daki şartların. Halife ve Padişah ile. Ne açıkça ne de özel ve gizli olarak. Görüşmeye elverişli olmadığını açıklamaya çalıştım. Böyle bir temasla ne yapmak istediğimizi sordum. Eğer milletin, bağımsızlığını kazanmak. Vatanın bütünlüğünü sağlamak için çalışmakta olduğunu haber vermek için ise. Buna gerek yoktur. Çünkü, padişah ve halife olan zatın da. Bundan başka bir şey düşünmesine.İstemesine imkan var mıdır? Bunun aksini ağzından işitsem inanmam. Mutlaka zorlama ve baskı altında söyletildiğini kabul ederim dedim. Aleyhimizde çıkarılmış olan fetvanın uydurma olduğunu. İstanbul Hükümeti’nin emir ve bildirilerinin. Yoruma muhtaç olduğunu söyleyerek. Bazı zayıf kalpli ve kıt düşünceli kimselerin. Göstermek istedikleri ihtiyatı (tedbiri) gerekli bulmadığımızı belirttim.
MİLLİ HAKİMİYET TEMELİNE DAYANAN
HALK HÜKÜMETİ:CUMHURİYET
Şunu arz etmek istiyorum ki; Hükümetin kurulması ile ilgili. Bir teklif ileri sürmeden önce. Duygu ve düşünceleri. Gözönünde bulundurmak zorunluluğu vardı. Bu zorunluluğa uymakla birlikte. Asıl amacı gizli tutulan. Teklifimi bir önerge halinde sundum. Kısa bir tartışma. Bazı itirazlara rağmen kabul edildi. Bu önergeyi bugün gözden geçirecek olursak. Orada esaslı ilkelerin tespit ve ifade edilmiş olduğunu görürüz. İzin verirseniz. Bu ilkeleri burada birer birer saymak istiyorum.1-Hükümetin kurulması zorunludur.2- Geçici olarak bir hükümet başkanı seçmek. Veya padişaha bir vekil tanımak mümkün değildir.3- Mecliste yoğunlaşan milli iradenin, doğrudan doğruya vatanın kaderine el koymuş olduğunu kabul etmek temel ilkedir.Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin üstünde bir kuvvet yoktur.4-Türkiye Büyük Millet Meclisi yasama ve yürütme yetkilerini kendisinde toplar. Meclisten seçilecek ve vekil olarak görevlendirilecek bir heyet. Hükümet işlerine bakar. Meclis başkanı, bu heyetin de başkanıdır.
Not:Padişah ve halife, baskı ve zorlamadan kurtulduğu zaman meclisin düzenleyeceği kanuni esaslar çerçevesinde durumunu alır. Efendiler, bu ilkelere dayanan bir hükümetin niteliği kolaylıkla anlaşılabilir. Böyle bir hükümet, milli hakimiyet temeline dayanan halk hükümetidir.Yani Cumhuriyet’tir.
Böyle bir hükümetin kurulmasında ana ilke, kuvvetler birliği teorisidir. Zaman geçtikçe bu ilkelerin taşıdığı kavramlar daha iyi anlaşılacaktır.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA BENİ SEÇTİ
Saygıdeğer efendiler, açık ve gizli oturumlarda. Bir iki gün süren konuşma ve açıklamalardan. İşaret ettiğim ilkeleri içine alan. Teklifi yaptıktan sonra. Yüce Meclis beni başkanlığa seçmekle bana karşı olan güvenini gösterdi.
Burada küçük bir noktayı da açıklamalıyım:
Hatırlarsınız ki, oluşmaya başlayan milli birliği. Milletin coşmasına ve uyanmasına bağlamaktan çok. Şahsi teşebbüs eseri sayıyorlardı.Bu arada benim girişimlerde bulunmamın engellenmesini önemli görüyorlardı. Beni millete ve hükümete reddettirmekten. Lanetletmekten fayda umuyorlardı.Yapılan propaganda da: “Ben reddedildiğim ve lanetlendiğim takdirde. Millet ve devlet aleyhinde hiçbir harekette bulunulmayacak. Bütün kötülüklerin sebebi benim şahsımdır.Bir adam için, bir milletin birçok tehlikeleri göze alması düşünülemez” şeklindeydi.( Şu anda Türkiye Cumhuriyeti Devleti aynı oyunla karşı karşıyadır.Emperyalist güçlere karşı birlik ve beraberlik içinde olmalıyız.Zira tarihten ders almayanlar devamlı kaybederler.)
Hükümet ve düşmanlar,benim şahsımı. Millete karşı bir silah gibi kullanıyordu.Bu nedenle, 24 Nisan 1920 günü.Gizli bir oturumda.Meclise bu durumu açıkladım. Başkanlık seçiminde, bunun da bir sakıncalı durum olarak dikkate alınmasını. Yalnız millet ve memleketin selameti düşünülerek oy ve kararlarını bu isabetle vermelerini rica ettim.
BAKANLAR KURULU’NUN KURULMASI
Efendiler, Büyük Millet Meclisi, bakanların seçimi ile ilgili 2 Mayıs 1920 tarihli kanunla. Genelkurmay işlerini de yürütmek üzere.Büyük Millet Meclisinde on bir bakanlı bir Bakanlar Kurulu oluşturdu.
Görülüyor ki, meclisin açılış tarihi olan 23 Nisan’dan beri. Bir hafta kadar zaman geçmiştir. Bu süre içinde memleket, millet işleri. Özellikle yıkıcı akım ve faaliyetlere karşı. Tedbir alma konusu Elbette bir an bile geciktirilemezdi ve gecikmemiştir. Yalnız, Bakanlar Kurulu’nun seçimi ile ilgili kanun çıktığı zaman. Meclisçe bakanlığa seçilen kimselerden bazıları.Daha önce fiili olarak göreve başlamışlar.Bana yardım ediyorlardı. Bu arada İsmet Paşa Hazretleri de Genelkurmay işlerini üstlenmişti.
-Devam edecek-
