Sanatlar   arsında   ayrıcalıklı   bir   yer   tutan   tiyatro, insanlık   tarihinin   en   eski   sanat   dalları   arasında   yer   alır. Antik   çağdan   günümüze, bütün   medeniyetler   tiyatroya   büyük   önem   vermişlerdir.Türk   toplumunda   tiyatro   dünya   ile   paralel   biçimde   gelişmiştir. Geleneksel   tiyatromuzun   tarihi   çok   eskiye   dayanmaktadır.

Modern   sanatlar   arasında   yer   alan   tiyatroya   emek    verenleri   hatırlamak. Tiyatro   sanatının   daha  çok   gelişmesini   sağlamak. Bu   amaçla   1948   yılında   Uluslar arası   Tiyatro   Enstitüsü   kuruldu. Bu  enstitü   1961    yılında   aldığı    bir   kararla    27   Mart   gününü    “Dünya    Tiyatrolar   Günü”    olarak   kabul   etti. O   tarihten   itibaren    her   yıl    buraya    üye   ülkelerde     27   Mart    günü   Tiyatro   Bayramı    olarak   kutlanmaya   başlandı.

27   Mart   günü   her   ülkenin   sanat   ve   tiyatro   adamlarınca   Hazırlanan   bir   bildiri,  sahnelerde   okunur. Tiyatrolar    o     gece   halka   parasız   gösteriler   düzenler. Ülkemizde    tiyatro   ile   ilgili    ilk    ulusal   bildiriyi. Hayatını   Türk   tiyatrosuna    adamış   olan   Muhsin   ERTUĞRUL   yazdı. (1892 – 1979 )

Dünyada    ilk    tiyatronun    nerede, nasıl   başlandığı   bilinmiyor. Araştırmacılar;  tiyatronun   ilkel   insanların   av   dönüşü   vurdukları. Avın   çevresinde    sevinç   ve   heyecan   sesleri   çıkararak.   Dans   etmelerinden   doğduğunu   anlatırlar.

Türklerde   ilk    tiyatro   geleneği   köy   seyirlik   oyunları.  Şölenler,  yuğ   törenleri,   destansı     oyunlarla     başlar.  İslamiyet   sonrası   Türklerde    tiyatro   tek   kişilik   oyunlarla   görülür.   Bu   tiyatroda   “Meddah”  lar  oyun    oynardı.   Karagöz   ve   Hacivat,   gölge   oyunları.  Orta   oyunu   tiyatroya   eklendi.

Batı    düzeyindeki   ilk   tiyatro   ise   19. Yüzyılda     başladı. “Papuçcu   Ahmet’in   Garip   Vakaları”   ile   başlayan   bu   süreç   1844   yılında    sahnelenen   “ Hikaye- i İbrahim   Paşa. İbrahim – i    Gülşeni” ,  1866   yılında   “Şair   Evlenmesi”,   “Vatan    Yahut  Silistre”    gibi    oyunlarla   devam   etti.

Cumhuriyetin    ilanından   sonra   Atatürk    tiyatroya    büyük   önem   verdi.   Tiyatro   adeta    devletin   resmi    politikası   haline   geldi.   Bu   dönemde   Devlet   Tiyatroları    açıldı.  Ülkenin   bir   çok   ilinde   şubeleriyle     hizmete   başladı.    Hayatın   bir   parçası   haline   gelen.Tiyatrolar    Günümüzde    daha   da  zenginleşerek    özel   tiyatrolarla   güçlenerek   varlıklarını    sürdürüyorlar.   Hayatı    birebir   yansıtan   insanları    bazen   eğiten.  Bazen   de   güldüren.   Tiyatro   oyunları   konularına   göre  birkaç   bölüme   ayrılır: 1- Dram : Olayları   ve  insanların  içinde   bulunduğu   durumu   acıklı   bir  üslupla   yansıtır.2-Komedi: Hadiselerin   komik  ve  eğlendirici   yönlerini   anlatır.3-Trajedi: Hayata   dair  olayları   çok   acıklı   yönden   görür.  Ayrıca   müziki   tiyatrolar da   vardır. Bu   tiyatrolar   da  dört   bölüme   ayrılır: 1- Operet, 2- Vodvil, 3-Opera, 4-Bale.

Muhsin   Ertuğrul: Sinema  ve  tiyatro   yönetmeni. 1892’de  İstanbul’da   doğdu. İlköğrenimini      Tefeyyüz   Mektebinde, Darüledep’te   yaptı. Daha   sonra   soğuk   çeşme, Toptaşı   Rüştiyelerinde    okudu.(ortaokul) Oradan   Mercan    idadisine  (lise)  geçti. 1909  yazında    Erenköy’de   Burhanettin   Kumpanyasının    bir   temsilinde   ilk   olarak   sahneye    çıktı. Daha   sonra   Reşat  Rıdvan   ve   Burhanettin    Beylerin   Odeon   tiyatrosunda   çalıştı. Hamlet’te    Laerdes    rolüne   çıktı. Arkadaşı    Vahram   Papazyan’ın   öğütlerine   uyarak.Gittiği   Paris’te     (1911 )   uzun   yıllar   etkisinden   kurtulamadığı     Mounet -  Sully ‘yi   seyretti. 1913’de   tekrar   Paris’e    gitti.   1914’de    Türkiye’ye   döndüğü   zaman   Reşat   Rıdvan   Bey.  Darülbedayi   Osmani’nin    hazırlık     çalışmalarına   girişmişti. Edebi   tiyatro   heyeti   adındaki,   Fransa’dan   çağrılan   Antoine’ında   katıldığı   Jüri    önünde   Hamlet’ten    bir   bölümü   oynayan   Muhsin   Ertuğrul. Tiyatronun    sanatçı   kafilesine   alındı.Strintberg’den    Baba,      Kistemaeckers’den   Kasırga   adlı   oyunları   Türkçe’ye   çevirdi.   Viyana’da    Otello     çalışmalarını   izledi.   1922’de   Kemal   film   adına,   İstanbul’da.  Bir   Facia,   Aşk     ve   Boğaziçi     Esrarı     filmlerini   çevirdi.   Leblebici   Horhor,  Kızkulesi’nde    Bir   Facia, Ateşten    Gömlek, Sözde   Kızlar   filmlerini   çevirdi.   Repertuardaki     oyunlar   arasında     ihtilal   ( L.Andreyev ) , Baba   (Stringberg) , Bir   Halk   Düşmanı  (İpsen)   Prof. Kienow  (K. Branson) Kreuteser   Sonatı  (L.Tolstoy) Humma   (C.Mer)   Otello  (Shakespare)  Sırat   Köprüsü   (Birabeau  - doley) Kamelyalı   Kadın   (A.Dumas   Fils)   gibi   yabancı   oyunların    yanı   sıra,  Ahmet    Vefik   Paşa’nın  Moliere   uygulamaları,   Azerya    ve   Yorga’daki   Dandini   ile   Vedat   Örfi   (Bengü),  Vedat   Nedim   (Tör), Sermet   Muhtar,  Mahmut   Yesari,  Osman   Cemal,  İbrahim   Necmi   gibi   Türk    yazarlarının   yapıtlarını    da   sahneledi   ve   oynadı. Devlet   tiyatro   ve   operası   kanunu   çıkınca.  Bu   kurumun   başına   genel   müdür   olarak   getirildi.  Çalışmaları   sırasında   Türk   yazarlarının    oyunlarına   büyük    ölçüde    önem   verişi   de   dikkatten   kaçmıyordu.  Ancak   bu   çabalar   1951   yılında   kesintiye   uğradı.  İstifa   ederek   ayrıldı.  Bir   bankanın   desteği   ile   İstanbul’da   Küçük   Sahne’yi   kurdu.   Çalıştırmaya   başladı.   Bu   arada   da   ilk   renkli   Türk   filmi,  Halıcı   Kız’ı   çevirdi.

Tiyatro, sanatın    tümü   gibi   bir   okuldur.

Eğitir, geliştirir  insanı, dünyasının   sınırlarını   genişletir.

                                                         (Sabahattin   Kudret   Aksal)

Tiyatro   aşka   benzer,  insanı   hazin  hazin  ağlatır

Ama   verdiği   acının   gücünde   bir   başka   tad   bulunur.

                                                                                  (Namık  Kemal)

Tiyatro   olan   bir   ülkede   kötülükler,çirkinlikler,   yanlışlıklar   sürüp           

gitmez.(W.Hazlitf)

Tiyatrosuna   yardım   etmeyen  ve   desteklemeyen   bir   ulus,  ölmüş   

Değilse   bile   ölmek    üzeredir.(F.Garcia   Lorca)

 

Tiyatro   bir   şehrin   ocak   başıdır. Orada   en   güzel   masallar  söylenir. En  gerçek    sözler   duyulur.

Adama   insanlık   duygusu   orada   aşılanır. Oturmayı   kalkmayı,  dinlemeyi, anlamayı,  inceliği, birbirimizi   sevmeyi   orada   öğreniriz. 

                                     (Muhsin   Ertuğrul)

    -  Başsağlığı –

Değerli  öğretmen   arkadaşım   Hakkı   Yüksekyıldız’ın   vefatı   beni   derinden   üzmüştür.Kederli   ailesine, yakınlarına     ve   onu  sevenlere   başsağlığı   dilerim.   Mekanı  cennet   olsun.  

                                                                Rüştü   GÜLEY