Yeni   MİT   düzenlemesi   için   yapılan   yorumlarda    insanların   ikiye   bölündüğünü   görüyoruz. Eleştirenler    “ülke   muhaberat     devletine   gidecek”   diye    oldukça   sert  bir   yorum    getiriyor. Siz    nasıl    değerlendiriyorsunuz?

-Ortada   otuz    sene   önce   çıkmış   bir   kanun  var. Soğuk   sava ş   sona   erdi.Bütün   devlet   kurumları   gibi.İstihbarat    kurumunun   da   yeniden   yapılanması   son   derece   önemli. Ancak   olayın    ne   anlama   geldiği. Mevcut   gelişmeler    içinde. Değerlendirilerek    doğru   sonuçlara   varılabilir. Biz   hep   siyasi   iktidar   diyoruz. Ama   siyaset   bilimi   açısından. Millet   egemenliğini   beş   erk   temsil   eder. Bunlar   yürütme,  yasama   ve   yargı   anayasal   erklerdir. Millet   egemenliğini    birlikte   temsil   ederler. Bu   üç   erke    siyaset   biliminde   iki   erk   daha   eklendi: Medya   ve   sivil   toplum. Türkiye’de   son   dönemde   bunların   tümünü   kontrol   etmeye   yönelik.Girişimlerin   ve   otoriterleşme    belirtilerinin   arttığını   görüyoruz.Otoriter   yönetimin   sürdürülebirliği   açısından. Şimdi   hem   istihbarat     örgütünü   denetimden   uzaklaştırmak. Hem   de   yeni   operasyonel   imkanlar   kazandırmak. Şeklinde   bir   unsur   getiriyor.   DENETİM   YETKİSİ   KALKIYOR   - Yeni   düzenleme   MİT’i   denetimden   uzaklaştırıyor   mu?   -Evet. Buna   batı   örneği   verilerek    karşı   çıkılıyor. Birincisi, Batı    da   yargı   denetimi   var. İkincisi,  yasama    kurullarında   komisyonlar   var. Bunu   denetleyecek  unsurlar   var. Tabii   medya   da   denetliyor. Bizde   durum   ne   peki?  Yargı   ile   ilgili    kararlar   başbakanın   iznine   tabi   olduğu   için. Burada   denetim  yetkisi   tamamen   ortadan   kalkıyor. Yani   yargının   denetimi    kısıtlanıyor.Yasamada    herhangi   bir   komisyonun. Böyle   bir   denetimle   ilgili. Görev    alan   maddesi   de    olmadığı    için.yasama   da   bunu   kontrol   edemiyor. Geriye   sadece   medya   kalıyor.  Ama   medya   mensupları   ve   patronlarına   karşı   da    büyük    yükümlülükler    getiriliyor. Yani   medyada    denetleme   görevini    yerine   getiremeyecek. Böyle   olunca     denetim   mekanizmalarının    tümü   devre   dışı  kalıyor. Burada    karşımıza    şöyle   bir   soru   çıkıyor: Otoriter    yönetim   havasının   oluştuğu   bir    ortamda. MİT’in    yetkilerini   artırıp,  denetimleri   tamamen  ortadan   kaldırdığınız    zaman.MİT   demokratik   ülkelerdeki   istihbarat    kuruluşları   gibi    mi? Yoksa    otoriter  yönetimlerdeki   istihbarat    örgütleri   gibi  mi   hareket   eder?

RUSYA    MODELİ – Bunu   nasıl   öngöreceğiz? Çünkü   henüz   uygulama   yok … Dünyada   yumuşak   güç   savaşları   yaşanıyor. Nedir   burada   kasdedilen? Hiç   kimse   “Biz   demokrasi   dışındayız” demiyor. Ama   iki   türlü   demokrasi   var: Batılı   demokrasi   ve   egemen   demokrasi. Rusya   örneğinde   gördüğümüz.Bu  egemen   demokrasi   anlayışının   bir   yansıması. Rusya   kendi   ülkesinin  Batılı   demokrasiler   gibi   bir   model   olamayacağını    söyleyerek. Kendisine   uygun   otoriter   bir   demokrasi  ortaya    koyuyor. Yani   demokratik    gözüküyor.Bakıyorsunuz   yasama, yürütme, yargı   var. Medya   var  ama. Bunlar   batı   tipi   demokrasilerdeki   özelliklere    sahip   mi? Değil.İşte   aslında    her şeyi   belirleyen. Temel   unsur,  demokrasinin   hangi   yakasında   olduğunuz.

Bu  anlattıklarımız   istihbarat    mekanizmasını  nasıl  etkiliyor? 

 

Bu  anlayış   çerçevesi   içerisinde  istihbarat   örgütleri  de   şekilleniyor.Bu   bahsettiğim Batılı   demokrasiler   ve    egemen   demokrasiler   arasında    bir   soğuk   savaş. İstihbarat   örgütlerinin   ana   yapısını   belirleyen   unsur   nedir? Eğer   bir   ülkede    demokratik   esaslar. Hukukun   üstünlüğü  prensipleri uygulanıyorsa. Yasama,yargı, yürütme   birbirini   denetleyebiliyor. Medya   özgürce   bütün   gelişmeleri   analiz   edip   değerlendirebiliyor.   Toplumun   farklı kesimlerini temsil   eden   STK’lar. Karşı   çıktıkları   konularda. Demokratik   kanallardan    baskı   oluşturabiliyorsa. Orada   halk   üzerinde. Baskı   oluşturan   muhaberat   tipi   bir   yapılanma  olmaz. Ama   siz   bunları  ortadan kaldırırsanız.  O   zaman   muhaberat   örgütüne   dönüşme   ihtimali    daha   yüksektir. Geçmiş   dönemde   MİT’ten   insanlar   uyuşturucu   kaçakçılığı   yaptı. Adam   kaçırdı.  Birçok örgüt   içinde   MİT’ten    unsurlar   olduğunu   hepimiz   biliyoruz.Bunların   büyük   çoğunluğu   mutlaka   kendi   görevlerini    yapmak   için   oradalardır. Ama   çok   aşırı   yetkiyi    verirseniz. Kontrol   mekanizmalarını   etkisiz   duruma    getirirseniz. Üzerine   bir   de   otoriterleşen  siyasi   iktidar  olursa. Bu   muhaberat   devleti   için   bulunmaz   bir   ortam hazırlar. En   dürüst, en   samimi. En   insan   haklarına   değer   veren. İnsanın   dahi   bu   kadar   gücün    elinde   

olduğu. Bir   ortamda   yoldan   çıkmaması   mümkün   değil!

 

PARALEL   devletle   ilgili   çok   şey   yazılıp   çiziliyor. Böyle   bir şey   varsa, bunların   mutlaka   cezalandırılması   gerekir  kuşkusuz. Ama   bunlarla    mücadelenin    yolu   yine    hukuk   içinde   yapılır. Yeni   düzenlemeye   gelince, burada   MİT   hem   korumaya    alınıyor. Hem   de   yetkileri  artırılıyor.Bunun   ikisinin   bir  arada    olması   kuvvet   çarpanı   oluşturuluyor. Tehlikeyi   büyütüyor. Yani   MİT   sadece     korunmaya   alınsaydı.  Veya   sadece   yetkileri   artırılmış   olsaydı.Demokratik   ülkelerde     benzer    yetkiler   istihbarat   örgütlerinde   var. Ama   ikisinin   bir   arada   olması   problemli. 

En   güzel    günler   sizlerin   olsun. Sevgi   ve    saygılarımla.