Büyük Nutuk – Mustafa Kemal Atatürk
Tebligat şudur: Tel. 13.9.1919
Balıkesir’de
14.Kolordu,Konya’da 12.Kolordu,Diyarbakır’da 13.Kolordu, Erzurum’da 15.Kolordu, Ankara’da 20. Kolordu, Bursa’da 17.Tümen, Çine’de 58. Tümen, Bandırma’da 61. Tümen Komutanlıklarına ve 61. Tümen vasıtasıyla Edirne’de 1.Kolordu, Niğde’de 11.Tümen Komutanlıklarına, illere,bağımsız sancaklara, belediyelere.
(Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetlerine)
İstanbul Hükümeti’nin tuttuğu ve takip etmekte olduğu gericilik yoluna ve yaşamakta olduğumuz günlerin büyük korku ve tehlikelerine karşı haklarımızı savunmak ve varlığımızı korumak için Milli Meclis’in seçilmesini ve toplanmasını sağlamak ve çabuklaştırmak bugünün en önemli görevidir.
İstanbul Hükümeti milleti aldatarak milletvekillerinin seçimini aylarca ertelemiş olduğu gibi,son zamanda vermiş olduğu seçim emrini de türlü sebeplerle savsaklamakta ve geciktirmektedir. Ferit Paşa’nın,Toros’un ötesindeki illerimizden vazgeçtiği Barış Konferansı’na vermiş olduğu notadan anlaşılmış, Aydın ili üzerinde Yunanlılarla sınır tespitine kalkışması, oradaki işgal oldu bitti halinde bir ilhak olarak kabul etmiş olduğuna delil sayılmış ve memleketin işgal edilen başka bölgeleri içinde, bunlara benzer gafilce ve haince siyasetiyle memleket ve milleti parçalayacağı kesinlikle anlaşılmıştır. Milli Meclis’in toplanmasından önce barış anlaşmasına imza koyarak milleti bir oldu bitti karşısında bulundurmak niyetinde olduğu anlaşılmıştır.Bu nedenle, Genel Kongre, orduyu ve milleti uyanık olmaya davet ederek aşağıdaki hususların en kısa zamanda yerine getirilmesini,milletin hayati konusu olarak kabul eder ve bildirir.
İlk olarak: Seçim hazırlıklarının yürürlükteki kanunda yer alan en kısa zamanda yapılıp tamamlanması için Belediyeler ile Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri yoğun bir faaliyet içine girmelidir.
İkinci olarak: Sancaklardan çıkarılacak milletvekili sayısı oranların nüfus durumuna göre hemen tespit edilerek Heyet-i Temsiliyece şimdiden bildirilmelidir.Adaylar konusu daha sonraki heberleşmelerde ele alınacaktır.
Üçüncü olarak:Seçim hazırlıkları yapılırken gerek seçimler sırasında gecikmeye yol açacak engellerin şimdiden düşünülerek ortadan kaldırılması ve hiçbir gecikmeye meydan verilmeyerek seçimlerin en kısa zamanda sonuçlandırılması. Bu karar bölgenizdeki bütün Belediye ve Müdaa-i Hukuk Cemiyetlerine bildirerek, gereğinin hemen yerine getirilmesine yardımcı olmanız rica olunur.
Heyeti Temsiliye
MEMLEKETİN BAŞVURACAĞI YERLERİN
ÖNÜNÜ KESMEK
Ferit Paşa Hükümeti inadında devam ediyordu.Bilindiği üzere bu durum hükümet düşene kadar süregelmiştir. Memleketi günlerce başvurulacak yerlerin önünü kesmek elbette büyük sakıncalar doğururdu.Bundan dolayı, önce fikir sormak üzere, sonra da bazı itirazlara aldırmadan emir şeklinde bildirdiğimiz kararları Eylül’ün 13/14 üncü gecesi şu şekilde tespit etmiş ve kaleme almıştır.Kongrece alınması düşünülen tedbirleri gösteren suret aşağıda arz edilmiştir: Bu konudaki yüksek görüş ve düşünceleriniz alındıktan sonra, genel kurulca görüşülerek uygulamaya konacaktır. 15.9.1919 günü öğleye kadar cevabınızı bekliyoruz, efendim.
Milli davayı haince bir saptırma ve yorumla olduğundan başka bir şekilde göstererek milli teşebbüs ve faaliyetlerimizi gayri meşru ilan eden, milletin saltanat ve Hilafet makamına karşı duyduğu ebedi bağlılığını bütün meşru ve yasal vasıtalarla ispata çalıştığımız halde, padişah ile millet arasında bir engel perdesi oluşturan ve halkı birbiri aleyhinde silahlanıp öldürmeye sürükleyerek bunun kışkırtıcılığını yapan İstanbul Hükümeti ile ilişkilerinizi kesmek mecburiyetinde kalan İstanbul Hükümeti ile ilişkilerini kesmek mecburiyetinde kalan Genel Kongre Heyeti, aşağıdaki kararları zatıalilerine bildirmeyi bir görev saymaktadır. 1-Padişah Hazretlerinin yüce adına ve yürürlükteki kanunlar çerçevesinde devlet işleri eskiden olduğu gibi yürütülmeye devam edilecektir. Irk ve mezhep ayrılığı gözetilmeden halkın canı, malı, namusu ve her türlü hakları güvence altında bulundurulacaktır.
2- Devlet memurlarının, kendilerine verilmiş olan görevlerini milletin meşru davasına uygun bir şekilde yürütmeleri tabiidir.Aksi takdirde, görevden kaçınanların mazeretleri bir istifa gibi işlem görerek, yerlerine uygun görülen kişiler vekil olarak getirilecektir.3-Görev sırasında milli dava ve akıma ters düşen davranışları görülecek ve tespit edilen memurlar, din ve milletin selameti adına kesinlikle ve şiddetle cezalandırılacaktır. 4-İstifa etmiş memurlardan ve halktan herkim olursa olsun, milli kararlar aleyhinde kışkırtıcı ve bozguncu hareket ve telkinlerde bulunanlar da cezalandırılacak.
5-Memleket ve milletin selamet ve saadeti, hak ve adalet, ülkede güven ve huzurun sağlanması ile mümkündür.Bu konuda gereken her türlü tedbirin alınması kolordu komutanlarıyla vali ve bağımsız mutasarrıflardan beklenmektedir.
6- Millet isteklerinin, zatışahane’ye arz ve duyurulması başarılıp da milletin güven ve desteğini kazanmış meşru bir hükümet kuruluncaya kadar, haberleşme merkezi, Sivas’ta Genel Kongre Temsil Heyeti olacaktır.
7-Bu kararlar, milli teşkilat merkezlerine gönderilecek ve ilan edilecektir.
Mustafa Kemal
İTİRAZ VE ELEŞTİRİLER
Efendiler, bilginize sunduğumuz bu son tebligatımız üzerine, kısmen hafif fakat kısmen de oldukça şiddetli itirazlara,direnişlere, hatta karşı teşebbüslere ve tahditlere uğradık. Bu itiraz ve eleştiriler yalnız son tebligatımız hükümlerine de bağlı kalmadı. Bu tebligat dolayısıyla daha başka noktalara da yansıdı. Bu konuda yüksek heyetinize açık bir fikir vermiş olmak için yapılmış olan yazışmalardan bazılarını kısaca bilginize sunmama müsadelerinizi rica ederim.
Erzincan Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyeti’nin 14 Eylül 1919 tarihli telgrafında: Kararların uygulanmasından önce, İstanbul Hükümeti’ne kırk sekiz saatlik bir süre verilmesinin uygun olacağı bütün üyelerce kararlaştırılmıştır şeklinde zararsız bir görüş ileri sürülüyordu. -Devamı Haftaya-