15.Kolordu  Komutanlığına

Mustafa   Kemal   Paşa’ya   özel

İstanbuldaki   çeşitli   partilerin   birleşerek   Amerika   heyetine   verilmek   üzere   aldıkları   kararlar   aşağıda   arz   olunur:

2-Boşaltılacak   topraklardan   çıkarılacak   olan   Türk   ve   Kürtlerin   gönderildikleri   yeni   topraklarda   hemen   yerleştirilmeleri    ve   bu   topraklardan    yararlanmalarını   sağlamak   için   Amerika’nın   yardımı.3-O   çevrede    ve   özellikle   Erzincan   ve  Sivas   arasında   yoğun   olarak   bulunan  Ermenilerin   yine   Ermenistan   sınırları   içine   gönderilmelerinin  sağlanması.4-Ermenistan   adına   ve   hesabına  gerçekleşmesini  muhtemel  gördüğümüz   toprak   verme   durumu, bağımsız   bir   Ermenistan adına   değil, ancak   büyük   ve   medeni   bir   devletin   mandası   altında   gelişecek   çağdaş   bir   devlet   adına   olacaktır. Çünkü,  bu   günkü   Ermenistan’a   toprak   bırakmak, Türkiye’nin   başına   ikinci   bir   Makedonya    derdi   açmak  demek   olduğu   gibi,Kafkasya   içinde   bir   gaile   çıkarmak   demektir.5-Bütün   bunları  tartışabilir   bir   “teklif” niteliğindedir. Ancak,  bunların  kesin   bir   şekil   alabilmesi, memleketteki   niyetlerle    temas   kurmaya   bağlı   ise   oraya   Amerikan   heyetinden   birinin   gönderilmesi   şarttır.

6-Ve   en   son   olarak   konunun   yasal   ve   meşru   bir   şekle   sokulması    için   Osmanlı   Milli   Meclisi’ne   götürülmesi   gereklidir.

                12.Kolordu  Komutanı   Selahattin .

               Şifre   Erzurum, 21.8.1919

               Kişiye  özel  

               12.Kolordu   Komutanlığına

                (Yalnız   12.Kolordu),İlgi:13.8.1919

               İstanbul’da   çeşitli   partilerin   Amerikan   Komisyonu’na   verilmek   üzere   aldıkları   kararlar,  burada    Heyet-i   Temsiliyemizce   son   derece  üzüntü   ve    esefle    karşılandı.   Çünkü   birinci   maddede    Ermenistan’a  Doğu   illerimizden   toprak   verilmesi   söz    konusu   olmaktadır.Oysa,  ezici   çoğunluğu   Türk   ve   Kürt   olan    bu   illerden     bir   karış   toprağın   bile    Ermeniler   hesabına   yazılmasının , bugün   için   uygulamada   mümkün   olmayacağı   şöyle    dursun, unsurlar   arasındaki   nefret   ve   öç   alma   duygusunun      dehşet   ve   şiddeti,   Osmanlı   Ermenilerinin     dönmeleri   halinde    bile   iller   içinde   yoğun   olarak   yerleştirilmelerini   tehlikeli   göstermektedir. Bu   bakımdan,   suçlu   olmayan   Osmanlı   Ermenilerine   gösterilecek     en   büyük   kolaylık, adaletli   ve   eşit   şartlar    altında    vatanlarına   dönmelerini    kabulden   başka   bir   şey   olmayacaktır.Üçüncü   maddede, Erzurum    ve   Sivas   arasında    yoğun   bir    Ermeni   topluluğu    bulunduğu   hayali,   bilgisizlik   ve   vukufsuzluktan     başka   bir     şey    değildir. Savaştan  önce   bile,   buralarda     oturanların   büyük   çokluğu  Türk, birazı   zaza   denilen    Kürtlerden    ve   çok   azı    da     Ermenilerden     oluşuyordu.Bugün   artık   varlığından    söz   edilecek    derecede   Ermeni   yoktur.   O  halde,  bu   gibi   dernekler    yetkilerini    bilmeli   ve   bir   iş   yapmak    isterlerse,  hiç   olmazsa    Harbiye   ve   Hariciye   Nezaretlerinin   barış   hazırlıkları   dolayısıyla   yaptıkları    resmi   istatistik    ve   grafiklere    olsun   başvurmak   zahmetinden   kaçınmamalıdırlar.  Bu  telgrafın   aynen   İstanbul’a   gönderilmesini    rica   ederiz.

                                                      Mustafa   Kemal

       Güvenlikle   ilgili

        Ankara, 14.8.1919

        3.Ordu   Müfettişliği   Kurmay   Başkanlığına

        1-Mustafa   Kemal   Paşa’ya   (özel ): İstanbul’a   gönderilmek   üzere    yazmış   olduğunuz     son   cevaplarınız,  yerine   ulaştırılmış     ve   buna   cevap   olarak   basılı   bir   raporla,  Ahmet   Rıza   Bey, Ahmet   İzzet ,  Cevat,Çürüksulu    Mahmut   Paşalar, Reşat   Hikmet, Cami, Reşit   Sadi   Beyler, Esat  Paşalar   gibi   pek çok   şahsiyetin    düşüncelerine   uygun   olan     Kara   Vasıf’ın   yani   Cengiz’in    ve   Halide   Edip   Hanım’ın  görüşlerinin   yer   aldığı  uzun   mektuplar   geldi. Bunlar   sıra  ile  özetlenerek   arz   edileceği   gibi,asılları    da   Sivas’a   gönderilecektir.Bunların   hepsinde   bir   yardıma   ihtiyaç   duyulduğu     ve    bu   yardımın   Amerika   tarafından   yapılmasının   en  az   zararlı   yol   olarak    kabul   ve   uygun   bulunduğu   şeklinde   bir  gerekçe   ileri   sürülmektedir.Basılı   rapor, Cami, Rauf, Ahmet, Reşit   Hikmet , Reşit   Sadi  Beyler   ile  Halide   Hanım, Kara  Vasıf, Esat   Paşa, bütün   parti   ve   derneklerin    düşünceleri   yoklandıktan   sonra   büyük    çoğunluğun   görüşüne    göre   düzenlenmiştir. Vakit  varmış.  Kongrede    bir  an   önce   iş   görmek, Amerikalılar  gitmeden     tebligat   yapılmak  gerekirmiş. Amerikalıları  oyalayarak   hareketleri   geciktirilmeye    çalışılıyormuş. Kongre   hemen   kesin   bir  karar   verebilir   mi? sorusuyla   Amerikalılar  bu  düşünceyi   benimsediklerini hissettiriyorlarmış.Kongrenin toplanmasını     çabuklaştırmanız   rica   olunur.     

                                                      20.Kolordu   Komutanı   Ali  Fuat

Bu   telgrafta   sözü   edilen    uzun   mektuplar   günlerce   telleri   işgal   eden   şifrelerle   verildi. Birbirine   ekli   olan   o   şifrelerden  biri   de  şuydu:

           Güvenlikle   ilgili  

           Kişiye   özel   Ankara, 17.8.1919

           3’üncü   Ordu   Müfettişliği   Kurmay  Başkanı    Kazım  Beyefendi’ye

           Mustafa   Kemal   Paşa  Hazretlerine   (özel)

           16.7.1919   tarih   ve  880   sayılı   şifrenin  dokuzuncu   maddesinin  ekidir. Kara   vasıf’ın 10   numaralı   madde   hakkında   ek   olarak    verdiği   bilgi:1-Bir   yardım   şeklinde   Amerika’ya   taraftar   olursak    ve   bunu   Doğu   illeri   Kongresi, Milli   Kongre, bir   istek   olarak  telgrafla  hükümetimize   bildirirse,Wilson’un   Amerikan   Kongresine   karşı   güzel   bir   dayanak   noktası   olacaktır.İstanbul’da  pek   çok   aydın   bu   görüşten  yanadır   ve   böyle   bir   şey   hazırlıyorlar.Eğer   Anadolu    da   yaparsa   yararlı    olur   diyorlar.Böyle   olduğu   takdirde,Amerika’nın    mandasından     yararlanarak      öteki   alçak   düşmanları   memleketimizden   çıkarmak   ve   sonra   yalnızca   Amerikalılarla   karşılaşmak     mümkün   ve   uğraşmak   da   kolay   olur. Birde   Amerikalılar   bizi   şiddetle   suçluyorlar.Yani   hükümeti   aşağılayıp   milletimizi  de  hor   görüyorlar.

                                                      -Devamı   Haftaya-

      Dış  siyasetimiz, ülkenin  dokunulmazlığını, güvenliğini, yurttaşların   haklarını  herhangi     bir   saldırıya    karşı   bizzat   savunabilmek    kudreti   de  özellikle   göz önünde   tuttuğumuz   noktadır  (1928)

      Demiryolları   memleketin   tüfekten,toptan   daha   önemli   güvenlik    silahıdır.  Demiryolları,  Türk   milletinin  refah   ve   uygarlık   yollarıdır.(1931)

                                                      Mustafa   Kemal   Atatürk