Güvenlikle  ilgili   ve   çok acele

Amasya,25/ 26.7.1919

      Erzurum’da  3. Ordu  Müfettişliği Kurmay   Başkanlığına 

1-Mustafa  Kemal   Paşa’ya özel: Bu   gün  25  Temmuz   1919  akşamı Bekir   Sami  Beyefendi   Amasya’ya geldiler. Kendileri   ile  uzunca   bir   süre   görüşmek   şerefine   eriştim. Mustafa   Kemal   Paşa’ya  ve   Rauf   Beyefendi’ye   saygılarını   sunarlar. Kendisi   aşağıdaki   düşüncelerini   arz    etmemi rica   etmiştir.

2-Bağımsızlık, elbette   istenir   ve   tercih   edilir. Ancak, tam   bağımsızlık  istediğimiz   takdirde, vatanın   birçok   parçalara  ayrılacağı  kesin   ve  şüphesizdir.Şu   halde,  iki   üç   ili   içine  almaktan   ibaret  olacak   bağımsızlığa, vatanımızın   bütünlüğünü  garanti   altına   alacak   yabancı  bir   devletin    himayesi ( mandaterlik)   elbette   tercih   edilir.  Osmanlı   ülkesinin    tamamını   içine   alan   meşruluğumuz   ve   dışarıdaki   temsil   hakkımız    eskiden   olduğu    gibi   devam   etmek   şartıyla,  belirli   süre   için   Amerika   mandasını    istemeyi  milletimiz   için    en   yararlı   bir   çözüm   şekli    olarak    kabul   ediyorum. Bu   konuda     Amerika   temsilcisiyle    görüştüm. Birkaç   kişinin   değil, bütün   bir   milletin    sesini   Amerika’ya   duyurmak   gerektiğini  söyledi.  Aşağıdaki   şartlar   çerçevesinde    Wilson’a, Senatoya   ve   Amerikan   Kongresi’ne  başvurulmasını  teklif   etti:  a)Adil   bir   hükümetin kurulması, b)Eğitim   ve  öğretimin  yayılması   ve   genelleştirilmesi,c) Din  ve   mezhep  hürriyetinin sağlanması,d) Gizli   anlaşmaların  kaldırılması e) Bütün   Osmanlı  ülkesini   sınırlarını   içine   alacak  şekilde,  Amerikan  Hükümeti’nin   bizi   kumandası  altına   almayı   kabul   etmesi 3-Bundan   başka   kongremizin seçeceği   bir   heyeti, Amerika’ya bir   zırhlı   ile   göndermeyi de    temsilci   üzerine  almıştır.4- Bekir   Sami   Bey, daha  bir   iki   gün    buralarda   kalacağından   her   türlü   emir   ve talimatın   benim   aracılığımla   gönderilmesini,  özellikle Sivas   Kongresinin  ne   zaman   toplanacağının   ve   kendilerinin    o   güne   kadar  nerede   beklemesinin  uygun   olacağının   bildirilmesini   rica   etmekte   olduğu.

5.Kafkas    Tümeni   Komutan   Vekili   Arif

               Şifre   Acele   ve kişiye   özel   ve   Erzurum

               Amasya’da 5.Tümen  Komutanlığına 

1-Şimdi   Amasya’da  bulunan   eski   Vali  Bekir   Sami   Beyefendi’ye   özel

2-Kendilerinin   telgrafından   çok   yararlandık.Toplanmış   bulunan   Vilayat-ı  Şarkiye   Kongresi  hemen   her  tarafta   kendi   memleketleri  halkınca   etkili, hatırı   sayılır   ve   söz   sahibi   olarak   tanınmış   kimselerden   kurulmuş   yetkili   bir  heyet   durumundadır.  Bu   kongrede,  şimdiye   kadar  yapılan   görüşmelerde,  devlet   ve   milletin   istiklalinin   bölünmezliği  ısrarla  savunulmaktadır. Bu   bakımdan   bizce  de   daha   şartları   ve   niteliği    belirsiz   olan   bir   Amerika   mandaterliğinden  kongrede   doğrudan   doğruya   söz   edilmesi   pek   sakıncalı   olacağından,  kendilerinin   İstanbul’da temasta   bulunduğu  kimselerle   yaptığı   görüşmelere   dayanarak aşağıdaki   noktaların   açıklanmasını   ve   bizleri   hemen   aydınlatmanızı    özellikle   rica   ederiz. Bundan  önce   de  doğrudan   doğruya   İstanbul’dan   gelen   bu   konudaki   bilgiler  şüpheli  görüldüğünden, aynı   esaslar   çerçevesinde   açıklama   istendiği   gibi, 21  Temmuz   1919   tarihinde   Sivas’ta   Refet   Bey   vasıtasıyla   İstanbul’dan   alınan bilgilerde de   yine    şüpheli   noktalar   bulunduğundan, oradan  da    şartlar   hakkında  kestirmeden   açıklama    istenmiştir.

a)Tam   bağımsızlık  istendiği   takdirde, vatanın  birçok   parçalara   ayrılacağı   kesin   ve   şüphesizdir,  buyuruluyor. Bu   görüşün  kaynağı   nedir? b)Vatanın   bütünlüğünden    maksat   memleketin   bütünlüğü mü, yoksa   hakimiyet    hakları   mıdır? C)Osmanlı   ülkesinin  tamamını   içine    alan   meşruluğumuz   ve    dışarıdaki  temsil   edilme    hakkımız   eskiden  olduğu   gibi  devam   etmek   şartiyle     mandaterlik   istemeyi   en   yararlı   bir   çözüm  olarak  kabul   buyuruyorsunuz.Ancak,  temsilcinin ileri   sürdüğünü   bildirdiğiniz   maddeler    ile   bu   şekil   biribiri   ile    çelişkili   görünüyor. Çünkü,  meşruluğumuz   eskiden   olduğu   gibi   devam   ettiği   takdirde,  hükümet, yasama   gücünün   güvenine   sahip   ve   denetimine   tabi   bir   heyetten   ibaret    olur   ki,  artık   bu   heyetin    kuruluşunda   Amerika’nın    müdahalesi   ve etkisi   olamaz.  Bu durumda    ya   meşruluk  devam   edecektir   ve   Amerika’dan  adil   bir  hükümetin  kurulmasını   istemeye   gerek   yoktur.   Ya   da  istendiğine   göre, meşruluğun  devamı   sözden   ibaret   kalır. 

                                                        -Devamı   Haftaya-

      

Diyarbakır’lı, Van’lı, Erzurum’lu, Trakyalı   hep   bir  soyun   evlatları   ve   aynı   cevherin  adamlarıdır.(1923)        

Mustafa   Kemal   Atatürk