FINDIKTA KALICI ÇÖZÜM
Sayın Mehdi Eker
Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanı - ANKARA
Sayın Bakanım. 14.01.2013 tarihli mektubuma sayın genel müdür Doç.Dr. Masum Burak beyden 24.01.2013 tarihli cevabi mektubu aldım. Özetle şimdiye kadar fındığı pazarlamak için yapılan konuları ifade ediyordu. Kendisine dağlar kadar teşekkür ederim. Sayın başvekilimden fındık konusunda 10 dakikalık bir randevu rica etmiştim. Zamanı olmadığı için bizi size havale etmişlerdi. Kendisine dağlar kadar teşekkür ediyorum. Sayın genel sekreterde bizi telefonla size yönlendirmişlerdi. Bu konunun muhatabı elbetteki sizsiniz. Başvekilden yapılan yönlendirmeyi kabul edeceğinize inanıyorum. Bizim istediğimiz sizden 10 dakikalık bir randevu. Bu iş yazı ile çözülmüyor. Şimdi fındığa yapılan işlerde 60 seneden beri yapıldığı halde netice alınamayan işler. Biz arz ve talep dengesinde israr ediyoruz. Alıcıya fazla mal arz ettinizmi hemen fiyatı düşüyor. Bu gidişattan vaz geçmemiz lazım ve geçelim.
Mecburen birkaç örnek vermek zorundayım. Bunun cevabı şimdiye kadarki uygulama olmamalı. Fındık çok özel bir ürün, bunun alternatifi tarımda yok. Şimdiye kadar fındığa alternatif diye gösterilen ürünler hiç rağbet görmedi. Düşünüp bilerek yazıyorum. Fındığın tek alternatifi vardır, sanayi. Sanayi dünyada başta gider. Fındıkta, tarımda tartışmasız bir numaradır. Ve fındık üreten devletlerin sayısı azdır. Dünyada kahve üreten devletler belkide fındık üretenlerin üç katıdır. Öyle olduğu halde Brezilya tüm dünya kahve fiyatlarını elinde tutuyor. Fındığın lehine olan bir başka kıyaslama ölçüsü var. Brezilya kahveye hiç müdehale etmese, kahvenin fiyatı onbeş, yirmi liradan üç liraya düşebilir Biz fındığa hiç müdehale etmediğimiz halde fındığın fiyatı 4 lira elli kuruş. Buda fındığın gerçek manada maliyetidir.
60-70 senedir fındık fiyatlarına müdehale yapılması yanlıştır. Piyasaya fazla fındık arz etmek kesinlikle yanlış. Fındığı bir nevi çürütüpte yağlığa vermek kesinlikle yanlış. Eleküstü yapılıp dünya piyasalarına arz edilen fındık talep edilmesi miktarında olmalı. Petrol fiyatları artıyor, dünya piyasalarına daha fazla petrol sürülünce fiyatlar düşüyor. Arz ve talep dengesi budur. Suriye’den aileler savaştan kaçıp Türkiye’den ev kiraladılar, bunca acıma duygusuna rağmen Türkiye’de ev kiraları artmış. Türk insanı merhametli ve misafirperver olduğu halde burada bile arz ve talebin acı bir örneğini görüyoruz.
Hazreti Peygamber SAV zamanında medine’ye yemeklik buğday gelmiş, Eshabı’Kiram hazretleri: Piyasada buğday azalırsa esnaf fiyatları yükseltir, Narh koy demişler. Hz.Peygamber SAV, narh koymam, fazla buğday geldiğinde fiyatları indirmezler buyurmuş ve arz talep doğrultusunda fiyatları Allah cc. koyar buyurmuş. Bizim peygamberimizin uyguladığı örnek bir olay bu.
Ailemizden Hacı Hulusi Baba bundan yüz sene kadarönce mısır’da 20 sene tahsil görüp Fatsa’ya gelmiş ve halamla evlenmiş. Bu Hacı Hulusi Baba bir asa ile o dönemin islam alemini karış karış gezen bir insan. Mısır’ı, Arabistan’ı (Mezepotamya’yı) o devirde tarımın bir numaralı bölgesi: Ve İran’ı gezmiş, bunlardan notlar tutmuş. Fındıkta Fatsa’ya yeni geliyor, dalların ucunda panganotlar asılıyor. (kağıt para) Bu memleketin insanı altı vakit namaz kılmalı, beş vakit farz namaz, altıncısıda fındık için şükür namazı olmalı diyormuş. Mezepotomya tarımın merkezi ama o fındığı hepsinden ileriye tutuyor. Bundan bir asır önce fındığı tanıyan Hacı Hulusi Baba’nın Fatsa’da ismini taşıyan bircami var. Şehrin en büyük caddesi de onun ismini taşıyor. Biz şimdi arz talep dengesini uygulamadığımız için fındığı ayağa düşürdük. TMO elindei yatık fındığı satmak için piyasaya girdi ve yedi liradan fındığı dört liraya düşürdü. (Arz ve talebin en güzel örneği ) TMO’nun sattığı fındığın on katında fındık üreticisi zarar etti, halada ediyor. Çok acele elimizdeki fındığı eleküstü yapıp İtalya’nın fiyatına piyasaya arz edelim. Bize göre çare budur.