Büyük Nutuk – Mustafa Kemal Atatürk
MİLLİ GÖSTERİ TOPLANTILARI
Verdiğim yönergedeki temel düşünceyi kötüye kullanacak kadar ustalık gösterenler de oldu. Örneğin: Sinop’a yeni atanan bir mutasarrıf, orada yapılan gösterileri kendisi yönetiyor ve gösteri kararlarını kendisi yazıp, halka imza ettirdiğini söylüyor ve bize de bir örneğini gönderiyor. Bu adamın zavallı halka gürültü patırtı arasında imza ettirdiği uzun yazılar içinde şu satırlar gizliydi: “Türkler ilerleyip gelişemediyse ve Avrupa’nın uygarlık ilkelerini kabul edip sindiremediyse bu da şimdiye değin iyi bir yönetime kavuşamadığından ileri gelmiştir. Türk ulusu, ancak kendi padişahının buyruğu ve egemenliği altında kalmak şartıyla Avrupa’nın gözetim ve denetiminde kurulacak bir yönetim örgütü ile yaşayabilir.” (T.B.M.M. de Her partiden anayasa yazmak için görev alanlar ve alacak olan sayın milletvekilleri Atatürk’ün Nutuk (Söylev ) Yanınıza alın Baştan sona okuyun 1924 Anayasasını temel alarak hareket etmenizi arzuluyorum. Şairleri ve yazarları susan bir millet sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidirler demiş şair)
Efendiler, Sinop halkı adına İtilaf Devletleri temsilcilerine verilen 3 Haziran 1919 tarihli bu andırının altındaki imzaları incelerken müftü vekili efendinin imzasının yanında gördüğüm imza, bilginize sunduğum satırları yazan ve yazdıran ruhu bulup çıkarmama yaradı. O imza Hürriyet ve İtilaf Fırkası ikinci başkanı olan kişinin imzası idi.
MİLLİ GÖSTERİLERİN YANKILARI
Her yerde gösteriler yapılması için bildirimler yaptığım günden üç gün sonra, Harbiye Nazırının 31 Mayıs 1919 tarihli şu telgrafını aldım:
İngiltere olağanüstü Komiserliğinden Babıaliye bildirilip Harbiye Nazırlığına gönderilen nota örneği aşağıya çıkarılmıştır.
Bugüne kadar gelen raporlardan Üçüncü Kolordu bölgesinde her zaman görülebilecek haydutluk olaylarından başka bir şey olmadığı bilinmekle birlikte, son notada ileri sürülen olaylar üzerine özel soruşturma yapılarak sonucunun acilen bildirilmesini rica ederim.
31.05.1919 Harbiye Nazırı Şevket
Sivas vali vekilliğinden aldığım 2 Haziran 1919 tarihli bir telgrafta da: “Bu gün Albay Dömanj (Demange) imzasıyla alınan telgrafta (İzmir’e Yunanlıların girişi üzerine Aziziye’de Hıristiyanların ölümle korkutulduğu öğrenilmiştir. Bu ise uygun değildir. Size haber veriyorum ki bu durumlar, müttefik askerlerinin ilinize girmesine sebep olur.) anlamına gelen bir bildirim yapılmaktadır.” denilmekte idi.
Gerçekte, ne Sivas’ta endişe verici bir durum vardı, ne de Hıristiyanlar ölümle korkutulmuştu. Bunu milletçe yapılmaya başlanılan gösteri toplantılarından endişe duyan ve bunu amaçlarının gerçekleşmesine engel sayan Hıristiyan azınlıkların, yabancıların dikkatini çekmek için bile bile yaydıkları uydurma haberler olarak kabul etmek gerektir. Harbiye nazırlığının nota örneğini içine alan teline verdiğim karşılığı olduğu gibi bilginize sunacağım.
İstihbarat çok acildir
Sayı 58 - 3 Haziran 1919
Harbiye Nazırlığı Yüksek Katına
K: 2 Haziran 1919 Şifre:
Sivas ve çevresinde eskiden beri bulunan Ermenileri ve daha sonra sığınanları korkutacak hiçbir olay gerçekleşmemiştir. Ne Sivas’ta ne de çevresinde endişe verecek hiçbir durum yoktur. Herkes sessizce kendi işi ve gücüyle uğraşmaktadır. Bunu kesin olarak bilginize sunar ve inanmanızı dilerim. Şu duruma göre, İngiliz notasındaki haberlerin nereden çıktığını benim bilmem gerekir. Düşmanın İzmir ve Manisa’ya girişiyle ilgili acı haber üzerine Müslüman halkın yaptığı ve Hıristiyan azınlıklara karşı hiçbir düşmanlık duygusu gütmeyen toplantılardan kimi kişilerin ürkmüş olmaları düşünülebilir. İtilaf devletleri, milletimizin haklarına ve bağımsızlığına saygılı kaldıkça millet de vatan dokunulmazlığının kesinliğine güvendikçe Müslüman olmayan halkın korkuya düşmesine hiçbir neden yoktur. (DEvamı Haftaya)