Büyük Nutuk – Mustafa Kemal Atatürk
“Trakya – Paşaeli Cemiyeti, yetkili olmamak üzere İstanbul’da bir kurul bulundurulabilir.”
“Ben İstanbul’dayken Trakya Cemiyeti üyelerinden bazılarıyla görüşmüştüm. Şimdi zamanı geldi. Gerekli olanlarla gizlice görüşerek hemen örgütler kurunuz ve benim yanıma da delege olarak değerli bir kişi gönderiniz. Onlar gelinceye kadar, Edirne ili haklarının savunucusu olmak üzere, beni vekil ettiklerini belirten, imzalı bir belgeyi kendi imzanızla ve kapalı telgrafla bildiriniz.”
“Bağımsızlığa ulaşıncaya kadar, bütün milletle birlikte, fedakarlıkla çalışacağıma kutsal inançlarım adına andiçtim. Artık ben Anadolu’dan hiçbir yere gidemem.”
Trakya’nın direnme gücünü artırmak amacıyla bu yönergeye şu bilgileri de ekledim: “ Anadolu halkı baştan aşağı bölünmez bir bütün getirildi. Bütün kararlar, bütün komutanlar ve arkadaşlarımızla birlikte alınıyor. Vali ve mutasarrıfların hemen hepsi bizden yanadır. Anadolu’daki ulusal örgütler ilçe ve bucaklara kadar genişledi. İngiliz koruyuculuğu altında bir bağımsız Kürdistan kurulması ile ilgili propaganda ortadan kaldırıldı ve bu amacı güdenler yola getirildi. Kürtler, Türklerle birleşti.” (Aradan 94 yıl geçmiş aynı pilavı ısıtıp ısıtıp önümüze getiriyorlar. Birlikte yaşamak zorunda olduğumuz apacık ortada.)
YUNAN ORDUSUNUN MANİSA VE AYDIN
ÇEVRESİNE GİRİŞİ
Bu tarihe kadar Yunan ordusunun Manisa ve Aydın çevrelerine de girdiğini öğrendim. Fakat İzmir’de ve Aydın’da bulunan kuvvetlerin ne durumda olduklarını gösterir açık bir bilgiyi daha hiçbir yerden elde edemiyordum. Doğrudan doğruya bu kuvvetlerin komutanlarına da bazı emirler yazmıştım. Bunun üzerine, 29 Haziran’da, 56.Tümen Komutanı Bekir Sami Bey’in, iki gün önceki tarihli kapalı telgrafını aldım. 56.Tümene İzmir’de Hurrem Bey adında bir kişi komuta ediyormuş.Bu komutan ve İzmir’deki iki alayın kılıç artıkları subaylarıyla birlikte, hemen hepsi esir olmuşlar. Yunanlılar bunları gemilerle Mudanya’ya götürmüşler. Bekir Sami Bey bu kılıç artıklarının komutasını üzerine almak için gönderilmiş.
Bekir Sami Bey 27 Haziran 1919 tarihli telgrafında, 22 Haziran 1919 tarihli iki emrini ancak 27 Haziran’da Bursa’ya vardığımda alabildiğini söylüyor ve verdiği bilgiler ve yaptığı açıklamalarda: “Milli amaçları gerçekleştirecek yeterli araçları bulunmadığından, tümenini düzene sokmayı başarırsa daha iyi hizmetler yapılabileceğini, 21 Haziran sabahı Kula’dan Bursa’ya doğru yola çıkmak zorunda kaldığını bununla birlikte, birçok engeller olduğu halde, milli ayaklanmanın yurdun kurtarılması için çok gerekli olduğu düşüncesini her yana yaymayı başardığını” söylüyor. Düşündüklerimin ve yaptıklarımın doğruluğuna sağlam inancı olduğunu bildiriyor ve bu konuda hemen işe giriştiğini ; Çine’de bulunan 57.Tümene de emir vermem gerektiğini ve kendisine de emir vermeyi sürdürmemi istiyordu.
MİLLİ TEŞKİLATLARIN KURULMASI VE MİLLETİN UYARILMASI
Bir hafta kadar Samsun’da ve 25 Mayıs’tan 12 Haziran’a kadar Havza’da kaldıktan sonra Amasya’ya gittim. Bu süre içine bütün yurtta milli örgütler kurulması gerekliliğini bir genelge ile bütün komutanlara ve sivil örgütlerin yöneticilerine bildirdim.
Dikkate değer ki, İzmir’e ve daha sonra Manisa’ya ve Aydın’a düşmanın girişi, gelecek tehlikeyi daha açık olarak bildirmiştir. Vatanın bütünlüğünün korunması için, milli tepkilerin daha canlı olarak gösterilmesi ve sürdürülmesi gerekir.Milli yaşayışı ve bağımsızlığı bozan düşmanın vatana girişi ve vatanın parçalarını koparıp alması, bütün millete kan ağlatmaktadır. Üzüntüler dindirilemiyor milletin katlanamayacağı ve dayanamayacağı bu olayların hemen önlenmesi, bütün medeni milletlerle, büyük devletlerin adaletinden ve etkisinden sabırsızlıkla beklendiği yolunda, önümüzdeki hafta içinde ve çeşitli illere göre , pazartesi başlayıp Çarşamba gününe kadar gerekli işlemlerle, yapılacak büyük ve coşkun toplantılarla milli gösterilerde bulunulması ve bunun köylere varıncaya dek her yerde yapılması ve bütün büyük devletlerin temsilcileriyle Babı aliye etkin telgraflar çekilmesiyle yabancıların bulunduğu yerlerde bunlara da etki yapılarak, milli gösterilerde düzenin son derece korunması ve Hristiyan halka karşı bir saldırıya ve düşmanlık gösterisine benzer davranışlardan sakınılması çok gereklidir. Sizler bu konularda duyarlı ve etkin bulunduğunuzdan, işin iyi yöneticiliğine ve başarılacağına tam güvenim vardır. Sonucun bildirilmesini rica ederim.
MİLLİ GÖSTERİ TOPLANTILARI
Verdiğim bu yönerge üzerine, her yerde gösteri toplantıları yapılmaya başlandı.
Yalnız birkaç yerde, bazı kuruntular yüzünden, duraksamalar olduğu anlaşılmıştır.Örneğin : 15. Kolordu Komutanının Trabzon ile ilgili olarak gönderdiği 9 Haziran 1919 tarihli şifreden: “ Gösteri toplantısı sırasında Rumların uygunsuz davranışlarda bulunabilecekleri ve hiç yoktan kötü bir olay çıkabileceği düşünülerek, gösteri toplantısına karar verilmişken bu kararın uygulanmadığı gösteriyi düzenleyen kurulun toplantısında İsrati ve Polidis de bulunduğu” anlaşılıyordu.
Trabzon, Karadeniz kıyısında önemli bir merkez olduğundan, orada milli girişimler ve çalışmalarda kararsızca davranış ve Yunanlılara karşı yapılacak milli gösterilerle ilgili görüşmelerde İsrati ve Polidis Efendileri bulundurmak gibi girişimin ciddi olmadığını gösterecek gevşeklikler, elbette İstanbul ve düşmanlar için pek değerli sayılacak belirtilerdir.
-Devamı var-