Turkovac Aşının üretiminde Fatsalı hemşehrimiz Dr. Musa Alkan'da var

 Turkovac’ı geliştiren Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serhat Ünal ve TUSEB Türkiye Aşı Enstitüsünde görevli Dr. Musa Alkan  üniversitelerde paneller düzenleyerek  aşının gelişmesi ile ilgili bilgiler veriyorlar..
 


    Geçen hafta Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde panel düzenleyen  Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, “Hepimizin bildiği gibi 2019'un sonunda korona virüs salgını ile karşı karşıya kaldık ve halen devam ediyor. Özellikle viral enfeksiyonlara karşı koruyuculuk anlamında en önemli silahımız aşılar ve ilaçlardır dedi.
    Fakat bunların da belirli bir klinik çalışmalarından başlayarak, klinik çalışmaların bitirilmesi ve insanlar üzerinden uygulamasından geçiyor. Pandemi koşullarını göz önüne almadığınızda çok ciddi zaman gerektiriyor.

“Aşı çalışmalarımızda trasgenik 
fare ve gelincik kullandık”
    Korona virüste ilk vakanın 11 Mart 2020'de ortaya çıktığını hatırlatan Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, "Bu süreçten 3 hafta sonra da aşı ile ilgili çalışmalara başladık. Daha sonra virüsün hangi zaman aralıklarında, hangi hücrelerde ürediği ile ilgili bir çalışmamız oldu ve bu virüsün yüzde 99.9 Vuhan virüsü ile çok yakın olduğunu gördük. Bu adımları geçtikten sonra biz hem genç, hem yaşlı fareleri kullandık. Genç farelerin antikorları daha yüksek, yaşlı farelerin ise daha düşük olduğunu gördük. Aşı çalışmalarının en önemli noktalarından bir tanesi hayvan modelinin olması. Transgenik fareleri temmuzun sonu ila ağustosun başında ABD'den getirtebildik. Hemen çalışmalara başladık. Aşılanmayan transgenik farelerin 3 ile 6 günde öldüğünü, ama iki farklı doz grubundaki farelerin ise virüs verildikten sonra da hepsinin hayatta kaldığını gördük. Üçüncü hayvan modeli olarak da gelincikleri kullandık. Bunu daha çok üst solunum çalışmalarında yaptık. Bu da bizim ilk tecrübemiz oldu. Burada da aşılanmış gruplar ile aşılanmamış gruplar arasında ciddi farklar olduğunu gördük. Çalışma ekibime çok teşekkür ediyorum. Çok büyük katkıları oldu” diye konuştu.

    Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serhat Ünal ise Turkovac aşısının geliştirilmesi, klinik çalışmaları ve üretim ile ilgili tüm basamakları gözden geçireceklerini belirterek, “Van’dan önce farklı illerde paneller yapıldı ama Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, TUSEB Türkiye Aşı Enstitüsünde görevli Dr. Musa Alkan ve benim bir arada olduğumuz ilk panel olacak” ifadelerini kullandı.
    TUSEB Türkiye Aşı Enstitüsünde görevli hemşehrimiz Dr. Musa Alkan ise, Turkovac’ın 25 yıl sonra ilk defa üretilen yerli ve milli bir aşı olduğunu hatırlatarak, “Bu önemli bir dönüm noktası. Bundan sonraki dönemde de yerli ve milli aşılarımızın üretiminin devam edeceğini düşünüyoruz. Bu önemli bir dönüm noktasıydı. Uzun yıllardır aslında Türkiye’de aşı üretiliyordu hatta ihracatı yapılıyordu. 1997 yılında bu kesintiye uğradı ve 2021 yılında tekrar Turkovac ile başlamış oldu” şeklinde konuştu. 
    •Muharrem  GÖÇ